Η Αϊτή (υψηλή γη) μοιράζεται το νησί της Ισπανιόλας με την Δομινικανή Δημοκρατία. Το χερσαίο τμήμα της Αϊτής καταλαμβάνει 27.750 τ.χλμ.. Ο πληθυσμός της είναι 11.542.000 κάτοικοι, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2021.
Η πρωτεύουσα της Αϊτής είναι το Πορτ-ο-Πρενς (Port-au-Prince), που βρίσκεται στο κύριο νησί, την Ισπανιόλα. Πρώην γαλλική κτήση, η Αϊτή ήταν η δεύτερη χώρα στο δυτικό ημισφαίριο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που διακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1804. Η χώρα έγινε η πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατία Αφροαμερικανών και το μόνο κράτος που γεννήθηκε έπειτα από επιτυχημένη επανάσταση των δούλων. Είναι η πιο φτωχή χώρα του δυτικού ημισφαιρίου.
Οι απόγονοι των πρώτων ανθρώπινων ομάδων που ζούσαν στην Ισπανιόλα αφανίστηκαν από το λευκό πληθυσμό. Είναι όμως γνωστό ότι η χώρα κατοικήθηκε από λαούς συγγενικούς με τους Αραουάκους και υπάρχουν ίχνη των Ταΐνων (συγγενείς με τους αυτόχθονες της Κούβας).
Η μέση πληθυσμιακή πυκνότητα της χώρας ανέρχεται στους 417 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο (στοιχεία του 2019), ωστόσο η κατανομή του πληθυσμού είναι άνιση. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση ανθρώπων γίνεται στο νησί Γκονάβ. Ο αγροτικός πληθυσμός συνεχίζει να ζει σε ξύλινες κατοικίες.
Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Αφροαμερικανοί, απόγονοι των δούλων που εισήχθησαν από τους λευκούς και προέρχονταν από χώρες της Αφρικής (κυρίως από τη Γουινέα). Αυτοί αποτελούν και τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα στη νησιωτική χώρα. Το 30% του πληθυσμού είναι μιγάδες, δηλ. απόγονοι των Γάλλων αποίκων (οι οποίοι εξόντωσαν τους ιθαγενείς Ίντιος και εκδιώχθηκαν αργότερα) και το 10% είναι λευκοί. Η «ελίτ» των κατοίκων είναι οι μιγάδες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν την αριστοκρατία της χώρας, σε αντίθεση με τους «μελαψούς» (bruns) όπως κατ' ευφημισμόν ονομάζονται οι φτωχοί Αφροαμερικανοί.
Ο πληθυσμός του νησιού μιλάει τη γαλλική ως επίσημη γλώσσα, όπως και την Κρεολική της Αϊτής, με βάση το Σύνταγμα του 1987.
Από άποψη θρησκεύματος, το 80% των κατοίκων είναι Καθολικοί Χριστιανοί και το 16% είναι Προτεστάντες. Στην ύπαιθρο όμως και στους κατοίκους των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων η κυρίαρχη θρησκεία είναι η βουντού (vodou), που χρησιμοποιείται από την ιθύνουσα τάξη για πολιτικούς σκοπούς και περιλαμβάνει ακόμη και τελετές μαύρης μαγείας. Το βουντού προέρχεται από τη Δαχομέη (σημερινό Μπενίν) και έχει καθαρά αφρικανικές ρίζες. Επίσης, υπάρχουν 19.301 Μάρτυρες του Ιεχωβά και 19.216 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.» (wikipedia)
Το κεντρικό τους σύνθημα είναι ''L'Union Fait La Force'' (Η ένωση δημιουργεί δύναμη). Ωστόσο, όπως γίνεται συνήθω, αυτό προκαλεί φόβο στην εξουσία και όχι μόνο δεν εφαρμόζεται αλλά συστηματικά καταστρατηγείται.
Η πολιτικοκοινωνική ιστορία του νησιού προκαλεί θλίψη με συνεχείς εναλλαγές δικτατορικών καθεστώτων και διεφθαρμένων πολιτικών που έως τώρα έχουν κρατήσει τη χώρα σε κατώτερα επίπεδα διαβίωσης και εξαθλίωσης. Όμως πέρα από αυτά, η ζωή των Αϊτινών είναι γεμάτη μουσική και ελπίδα. Η μουσική της Αϊτής είναι ένα πολύχρωμο πλέγμα από τη μουσική της πολιτιστικής ταυτότητας και ιστορίας του πληθυσμού της χώρας. Από τα τελετουργικά γκόσπελ και vodou drumming περνώντας μέσα από τα χωριά (lakous) με Kontradans. Μερένγκε, Rara, και φτάνοντας μέχρι το zouk, το compa και το hip hop η μουσική δραστηριότητα του νησιού χτυπά με άλλους, ζωντανούς και φωτεινούς ρυθμούς απέναντι στην πολιτική σαπίλα και λειτουργεί σαν ισχυρό αντίβαρο από ότι φαίνεται.
Περαιτέρω και αντιδρώντας σε αυτή την κατάσταση αναπτύχθηκε και το λεγόμενο κίνημα της Mizik Rasin (roots music) η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '70 με ένα κομμάτι της νεολαίας να αμφισβητεί ανοικτά το καθεστώς του χειρότερου δικτάτορα της χώρας,
«Για να αμφισβητήσουν την έννοια της δικτατορίας για το «έθνος της Αϊτής» (και επομένως την ίδια τη δικτατορία του νησιού), αρκετοί άντρες άρχισαν να δοκιμάζουν έναν νέο τρόπο ζωής, που ενσωματώνεται στο Κίνημα Sanba. Αντλήθηκε έμπνευση από τα παγκόσμια κινήματα όπως της Black power και των Hippies, μαζί με τη σημαντική επιρροή του Bob Marley και σε μεγάλο βαθμό από την αγροτική ζωή στην Αϊτή. Οι Sanba ντυνόντουσαν με το παραδοσιακό μπλε τζιν (καρόκο) των αγροτών, απέφευγαν την εμπορευματοποιημένη και επεξεργασμένη ζωή που πρόσφερε ο παγκόσμιος καπιταλισμός και γιόρταζε τις αξίες της κοινής ζωής.»
«Όταν ο Jean-Claude Duvalier «έφυγε νύχτα» από τη χώρα, εξαπλώθηκε το λεγόμενο Dechoukaj ξερίζωσε τα πιο καταπιεστικά στοιχεία του πρώην καθεστώτος και προσπάθησε να διαχωρίσει τη θρησκεία Βοντού από τις εμπλοκές της με την κυβέρνηση. Ανίκανοι να το κάνουν πέρα από περιορισμένο βαθμό υπό τους Duvaliers, οι μουσικοί υιοθέτησαν παραδοσιακούς ρυθμούς, στίχους και όργανα παραδοσιακής μουσικής Vodou σε έναν νέο ήχο που ενσωμάτωσε στοιχεία της ροκ εν ρολ και της τζαζ. Το κίνημα προσέλκυσε επίσης Αμερικανούς καλλιτέχνες από την Αϊτή και μέλη της διασποράς της Αϊτής που επέστρεψαν στη χώρα μετά την πτώση των Ντουβαλιέ. » (wikipedia)
Σιγά σιγά η μουσική αυτή τάση βαφτίστηκε στη δεκαετία του '90 ως ''Mizik Rasin'' ( ή αλλιώς Haitian roots music) και σχήματα όπως οι BOUKMAN EKSPERYANS ήταν αρκετά δημοφιλείς εκεί. Όμως εξ αιτίας των στίχων τους αποκλείονταν από το ραδιόφωνο όμως αυτό δεν εμπόδισε τη μουσική αυτή να είναι ζωντανή, δημιουργική και δημοφιλής.
Ο σκοπός τους λοιπόν ήταν να δείξουν την άλλη μεριά της Αϊτής, αυτής του απλού κόσμου και της καθημερινότητας. Της καρδιάς της χώρας.
Το πρώτο τους άλμπουμ ''Wa Di Yo'' του 2016 έθεσε τις βάσεις του ήχου τους και είναι μια πρώτης τάξης εισαγωγή στην φιλοσοφία τους. Τα τραγούδια είναι μέσα στο πνεύμα της Mizik Rasin και μόνο θετικά συναισθήματα μπορεί να πάρει ο ακροατής από το πρώτο κιόλας άκουσμα. Το δεύτερο άλμπουμ τους ''HaitiaΝola'' κυκλοφόρησε το 2019 και επιχειρούσε να ενώσει τις μουσικές κουλτούρες του νησιού με της Ν. Ορλεάνης, πόλης άρρηκτα συνδεδεμένης μουσικά και θρησκευτικά με την Αϊτή.
«Για όσους είναι εξοικειωμένοι με την ιστορία της Αϊτής και της Νέας Ορλεάνης, αυτό έχει πολύ νόημα. Η χώρα της Καραϊβικής και η Crescent City ( Ν. Ορλέανη) έχουν βαθιές ιστορικές συνδέσεις. Το 1791, οι σκλάβοι της Αϊτής άρχισαν να ξεσηκώνονται εναντίον των Γάλλων κυρίων τους και κέρδισαν την ελευθερία τους το 1804 μετά από χρόνια αιματηρής εξέγερσης. Χιλιάδες πρόσφυγες που αποτελούνταν από Γάλλους αποίκους, ελεύθερους έγχρωμους και σκλάβους εγκατέλειψαν την αναταραχή της επανάστασης και κατέληξαν στο πλησιέστερο γαλλικό έδαφος: τη Νέα Ορλεάνη. Αυτή η εισροή διπλασίασε τον πληθυσμό της πόλης και άλλαξε για πάντα την εθνοτική και πολιτιστική της ταυτότητα.»
Επιρροές της Αϊτινής κουλτούρας συναντά κανείς παντού στη Ν. Ορλεάνη και το άλμπουμ είναι ουσιαστικά μια ευδαιμονική συνάντηση μουσικών και από τος δύο πόλεις αλλά και με μέλη των ARCADE FIRE να συνεισφέρουν από τον κόσμο του ροκ. Το ''HaitiaNola'' (Haiti+N(ew)O(rleans)+(hispanio)LA, είναι μια μουσική γιορτή ένας θρίαμβος της κουλτούρας των δύο πόλεων. Μοντέρνες ενορχηστρώσεις, γιορτινοί ρυθμοί, μία μουσική συνεργασία που έχει καταγράψει στο άλμπουμ όλη την μουσική ψυχή και ουσία των δύο πόλεων. Το άλμπουμ πήρε διθυραμβικές κριτικές από τον τύπο και ίσως είναι καιρός να το ανακαλύψουν περισσότεροι από αυτούς που κινούνται στο χώρο της world music.
Διαβάζουμε στο δελτίο τύπου:
«The band's organic power entranced Ray, who saw the possibility of merging his cinematic electronic production style with Lakou's own traditional dance rhythms. Their subsequent six year journey led to Leave the Bones, teaching Ray more about himself and music than any other period in his life. Ray had initially wanted to sample the band, and overlay them on traditional 4x4 electronic beats, but he realized this approach would not evoke the spirit he was so captivated by. Lakou's organic style needed more room to stretch and breathe, and the album became far more collaborative and deeper in scope. Ray was forced to rethink his approach, learning how to produce and engineer for a nine piece band. He incorporated new time signatures to capture Lakou's complex drum patterns, lacing in 1930s field recordings from ethnomusicologist Alan Lomax and replacing synth sounds with Mbrias and conch shell samples that he stretched».
Το ''Leave the Bones'' είναι το άλμπουμ που μεταφέρει το μουσικό στίγμα της Αϊτής σε ένα καινούριο επίπεδο. Ο ήχος του άλμπουμ είναι ότι πιο σύγχρονο έχει κάνει το σχήμα και ξεφεύγει από το γήινο πεδίο βουτώντας ακόμα περισσότερο στο αόρατο πνεύμα αλλά και στην ομορφιά της μουσικής. Οι μελωδίες είναι αυτές που γλυκαίνουν τον ήχο ακόμα πιο πολύ με τα κόλπα του Joseph Ray αλλά και η πιο ζωηρή ρυθμική διάσταση αποκτά μια περισσότερο πλανητική διάσταση και πλέον η μουσική αυτή μπορεί να αφορά πολύ περισσότερο κόσμο γιατί καταφέρει να διεισδύει σε σώμα, ψυχή και μυαλό και αυτό ξεφεύγει από τον τοπικό χαρακτήρα. Η μουσική βγάζει μια κοσμική χαρμολύπη που συγκινεί και λειτουργεί σχεδόν θεραπευτικά τολμώ να πω. Τα τραγούδια του ''Leave The Bones'' είναι ευγενικά, προσκαλούν γλυκά τον ακροατή, τον ενδυναμώνουν με ουσιαστικές μελωδίες, δροσερούς ρυθμούς, ηχοχρώματα φωτεινά. Δεν τον προσκαλούν σε εξοντωτικές vodou συναθροίσεις αλλά σε μια περισσότερο εσωτερική γιορτή όπου η ενέργεια της μουσικής δεν τον εγκλωβίζει αλλά τον ακολουθεί συντροφικά και χαλαρώνει τις εντάσεις. Ταυτόχρονα δεν ξεχνά την καταγωγή της, τα τραγούδια είναι πικρά κατά βάθος, λόγω του πολιτικοκοινωνικού πλαισίου απ' όπου προέρχονται αλλά εδώ φαίνεται καλύτερα η βαθύτερη σχέση των μουσικών και κατ' επέκταση ενός λαού με τη μουσική τους κουλτούρα.
« Στην Αϊτινή Kreyòl η λέξη lakou φέρει πολλαπλές σημασίες. Μπορεί να σημαίνει την αυλή, ένα μέρος συγκέντρωσης όπου οι άνθρωποι έρχονται να τραγουδήσουν και να χορέψουν, να συζητήσουν ή να μοιραστούν ένα γεύμα. Σημαίνει επίσης «σπίτι» ή «από πού είσαι», το οποίο στην Αϊτή είναι ένα μέρος γεμάτο από τα πνεύματα των προγόνων όλων των άλλων που γεννήθηκαν εκεί.» (από δελτίο τύπου).
«Νομίζω ότι δεν μπορείς να περιγράψεις μια χώρα μόνο με αυτά που βλέπεις στις ειδήσεις. Έτσι, αυτό που [ελπίζουμε] να κάνουμε, προσωπικά, με τους « Lakou Mizik» είναι να δείξουμε την άλλη πλευρά της Αϊτής, που είναι ο πολιτισμός, η αγάπη, η ενότητα, ξέρετε, αυτό είναι το νόημα, η ομορφιά της Αϊτής » ( Steeve Valcourt, μέλος των LAKOU MIZIK, σε συνέντευξη στο The World)
Εδώ θα διαβάσετε μία πού κατατοπιστική συνέντευξη του Joseph Ray για το πώς δημιουργήθηκε το άλμπουμ, τι σημαίνει η φράση του τίτλου και πολλά άλλα ενδιαφέροντα για αυτή την μοναδική συνεργασία και που καλό θα ήταν να το κάνετε μετά την ακρόαση αυτού του μαγικού άλμπουμ που κυκλοφορεί από τις 6/8 από την αγαπημένη Anjunadeep records...
Σχόλια